Tüp Bebek tedavisi olarak bilinen In-Vitro Fertilizasyon (IVF), infertilite (kısırlık) sorunu olan çiftlerin çocuk sahibi olmalarına yardımcı üreme tekniklerinin başında gelmektedir.
Dünyada ve ülkemizde yaygın olarak uygulanan tüp bebek tedavisi detaylı ön değerlendirme ve hazırlık sürecinin ardından kişiye ve çifte özel olarak planlanır.
Bir dizi kompleks işlemi içeren tüp bebek tedavisinin başarısı kadının yaşı, yumurta rezervi ve kalitesi, kısırlığa yol açan nedenler ve hastalıkların varlığı, erkeğin sperm kalitesi ve sayısı gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. 35 yaş altındaki kadınlarda tüp bebek şansı daha yüksekken, kadının yaşı ilerledikçe başarı oranları düşmektedir.
Tüp Bebek Nedir?
Tüp bebek tedavisi kadın yumurtalıklarından alınan yumurtaların bir laboratuvar ortamında eşinden alınan sağlıklı spermler ile döllendirilmesi ve ardından elde edilen kaliteli embriyonun kadının rahmine geri yerleştirilmesi işlemidir. Bir tüp bebek döngüsü yaklaşık üç hafta sürmektedir ancak bazı durumlarda süreç uzayabilir.
Tüp bebek, yardımcı üreme teknolojisinin en etkili şekli olarak kabul edilmektedir. Özellikle son yıllarda tüp bebek tedavilerindeki gelişmelere paralel olarak çocuk sahibi olamayan çiftlerin gebe kalma şansları da artmıştır. Tüp bebek tedavisi zaman alan ve masraflı bir tedavi olmasına karşılık, infertilite tedavileri arasındaki en etkili yöntem olması nedeniyle tercih edilmektedir.
Tüp Bebek tedavisinin uygulanma nedenleri nelerdir?
Çocuk sahibi olamayan çiftlerde diğer üremeye yardımcı yöntemlerin sonuç vermediği noktada tüp bebek tedavisi çözüm sunabilmektedir.
Tüp Bebek tedavisi şu durumlarda uygulanmaktadır:
- Tıkalı veya hasar görmüş fallop tüpleri
- Tüp ligasyonu (Hamileliği önlemek üzere fallop tüplerinin kesilmesi/bloke edilmesi)
- Düşük sperm sayısı veya diğer sperm bozuklukları
- Yumurtalıklarla ilgili problemler
- Endometriozis
- Yumurtlama bozuklukları
- Genetik bir hastalık veya bozukluğu çocuğa geçirme riski
- Açıklanamayan infertilite
Tedavi Adımları
Tüp bebek tedavisi öncesinde siklus düzenleyici haplar veya östrojen kullanımına başlanabilir. Bu, yumurtalık kistlerinin tedavisine ve adet zamanlamasının kontrol edilmesine yardımcı olurken, yumurtaların daha senkron büyümesini de sağlayabilmektedir.
Tüp bebek tedavi adımları şöyledir:
Yumurtalıkların Uyarımı: Kısa sürede çoklu yumurta geliştirme ve yumurtaları olgunlaşmaya teşvik etmek amacıyla oral ve enjekte edilebilir hormon ilaçlarını kapsar. Yumurtalıkların verilen ilaçlara tepkisi, ultrason ve kandaki hormon seviyeleri ile iki hafta boyunca izlenir. Süreç genellikle 8 ila 14 gün arasındadır. Bu sürede birkaç kez ultrason ve gereğinde kan testi için kontrol gerekir. Yumurtalar toplanmaya hazırlanırken olgunlaşmayı tamamlamak için çatlatma iğnesi (hCG) yapılır.
Yumurta Toplama (OPU): Çatlatma iğnesinden 34-36 saat sonra yumurtalar özel bir işlemle toplanır. Ultrason yardımıyla ince bir iğne ile vajinal yoldan yumurtalıklara ulaşılır. Bu iğne, yumurtaları foliküllerden tek tek çekmek için bir aspirasyon cihazına bağlıdır. Toplanan yumurtalar özel solüsyon içeren kaba alınır ve daha sonra bir inkübatöre (kontrollü ortam) koyulur. Birkaç saat inkubatörde bekletilen yumurtalar döllenmeye hazır hale getirilir.
IVF/ICSI: Döllenmenin gerçekleştirildiği aşamadır. Yumurta toplama işleminden yaklaşık 2-4 saat sonra gerçekleştirilir. Klasik tüp bebek (IVF) yönteminde spermler yumurtaların yanına bırakılarak döllenmenin kendiliğinden gerçekleşmesi beklenir. Mikroenjeksiyon (ICSI) yönteminde ise mikromanipulatör aleti ile hazırlanan yumurtanın içine tek bir sperm hücresi enjekte edilir.
Embriyo transferi: Bu işlem taze embriyo transferi ve dondurulmuş embriyo transferi olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir.
Taze embriyo transferi, embriyonun yumurta toplama işleminden sonraki üç ila yedi gün arasında rahime yerleştirilmesini ifade eder.
Dondurulmuş embriyo transferi ise daha önce dondurulmuş olan embriyoların rahime yerleştirilmesi anlamına gelir. Dondurulmuş embriyo transferleri, yumurta toplama ve döllenmeden yıllar sonra bile gerçekleştirilebilir.
Embriyo transferi anestezi gerektirmeyen basit bir işlemdir. Vajinanın içine bir spekulum yerleştirilir ve rahim ağzından rahim içine ince steril bir kateter sokulur. Embriyolar kateter yoluyla rahim içine enjekte edilir. Bu sırada karın yolundan ultrasonografi ile embriyoların rahim boşluğu içine yerleştirilmesi izlenir. Prosedür genellikle 10 dakikadan az sürer.
